بهینه‌سازی کاربری اراضی با استفاده از مدل برنامه‌ریزی خطی دو هدفه در حوزه آبخیز آدینه مسجد شازند

افزایش تولید و سطح رفاه آبخیزنشینان توأم با کاهش فرسایش خاک همیشه در محور برنامه­های مدیریتی حوزه­های آبخیز است. بهینه­سازی کاربری اراضی یک استراتژی کارآمد در این زمینه می­باشد که می­تواند اهداف توسعه پایدار را محقق سازد. در این پژوهش، با استفاده از مدل برنامه­ریزی خطی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، بهینه­سازی کاربری اراضی در حوزه آبخیز آدینه مسجد شازند استان مرکزی به‌کمک نرم­افزار Lingo 11.0 انجام شد. مدل برنامه­ریزی خطی در سه سناریوی وضعیت فعلی، وضعیت اعمال مدیریت و وضعیت استاندارد، برای دو هدف افرایش درآمد و کاهش فرسایش خاک تعریف شد. نتایج حاصل از اجرای مدل نشان داد که میزان فرسایش در وضعیت فعلی 1.27 درصد، در وضعیت اعمال مدیریت اراضی 18.69 درصد و در وضعیت استاندارد 26.93 درصد کاهش می­یابد. همچنین، میزان درآمد خالص سالانه در وضعیت فعلی 18.56 درصد کاهش یافته؛ اما در وضعیت اعمال مدیریت اراضی 48.01 درصد و در وضعیت استاندارد 220.07 درصد افزایش دارد. با توجه به این­که در سناریوی شرایط فعلی کاربری اراضی، ارزش وزنی کاهش فرسایش خاک (1.27 درصد) به‌مراتب بسیار کمتر از ارزش وزنی کاهش درآمد (18.56 درصد) است، لذا بهینه­سازی کاربری اراضی در حوزه آبخیز مطالعاتی بدون اعمال مدیریت و یا استاندارد کردن اراضی با در نظر گرفتن هم­زمان دو تابع هدف امکان­پذیر نیست.